Khí hậu nóng ẩm kèm theo nhiều vùng ngoại ô như ở Việt Nam là điều kiện rất tốt cho các loại vi khuẩn phát triển, đặc biệt là xoắn khuẩn Leptospira. Vi khuẩn này gây bệnh Lepto ở chó và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Chó nhiễm Lepto thường tiếp xúc với các môi trường ô nhiễm như nước bẩn hoặc nước tiểu của động vật mắc bệnh. Các triệu chứng của Leptospirosis có thể bắt đầu từ những biểu hiện nhẹ như sốt, tiêu chảy, đến những vấn đề nghiêm trọng như suy thận và tổn thương gan. Hơn hết, bệnh này có thể lây sang người và gây ra những triệu chứng tương tự.
Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về triệu chứng, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này để bảo vệ sức khỏe cho cả thú cưng và gia đình bạn.
Nội dung chính
1. Bệnh Lepto Ở Chó Là Gì?
Bệnh Leptospirosis, thường được gọi tắt là Lepto, là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở chó do xoắn khuẩn Leptospira gây ra. Xoắn khuẩn Leptospira là một loại vi khuẩn Gram (-), có hình xoắn ốc và rất linh động. Chúng có khả năng xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua da và niêm mạc, sau đó nhanh chóng chạy vào máu và tấn công các cơ quan nội tạng.
Leptospirosis không chỉ là mối đe dọa đối với sức khỏe của chó mà còn là một bệnh lây truyền từ động vật sang người.. Ngoài chó, xoắn khuẩn Leptospira còn có thể gây bệnh trên nhiều loài động vật khác như chuột, bò, lợn, ngựa và các động vật hoang dã.
Theo nghiên cứu của Trường Đại học Pennsylvania, bệnh Xoắn khuẩn thường gặp phổ biến ở những con chó trưởng thành, giống đực, giống chó lớn hoặc những con chó săn sống ở các vùng nông thôn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các nhóm chó khác không có nguy cơ mắc bệnh.
Về đặc điểm dịch tễ, bệnh Leptospirosis phổ biến hơn ở những vùng khí hậu ấm áp với lượng mưa hàng năm cao. Tuy nhiên, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), bệnh có thể xảy ra ở bất cứ đâu, đặc biệt là sau những trận mưa lớn và lũ lụt. Ở những nơi có khí hậu nóng ẩm như ở Việt Nam, bệnh Lepto ở chó xảy ra rất phổ biến và có thể được coi là bệnh đặc hữu.
2. Con Đường Truyền Lây của Bệnh Lepto ở Chó
Bệnh Leptospirosis lây lan chủ yếu thông qua tiếp xúc với nước tiểu của động vật nhiễm bệnh. Khi chó tiếp xúc với nước, bùn hoặc đất bị nhiễm xoắn khuẩn Leptospira, vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở trên da hoặc qua niêm mạc miệng, mũi và mắt. Các nguồn lây nhiễm phổ biến bao gồm nước đọng, ao hồ, sông suối bị ô nhiễm, và đặc biệt là nơi cư trú của các loài gặm nhấm như chuột.
Trong một số trường hợp hiếm hoi, việc tiếp xúc với vi khuẩn Leptospira có thể xảy ra thông qua giao phối hoặc bị động vật nhiễm bệnh cắn. Theo nghiên cứu của Đại học California, một con chó mẹ bị nhiễm bệnh có thể truyền vi khuẩn cho những chú chó con chưa sinh của mình thông qua nhau thai, mặc dù điều này không phải là con đường lây truyền chính.
Vi khuẩn Leptospira có thể tồn tại trong nước ngọt ở nhiệt độ 20°C trong khoảng 10-20 ngày. Ở nhiệt độ thấp hơn (4°C), chúng có thể sống sót lên đến 100 ngày. Tuy nhiên, vi khuẩn này nhạy cảm với ánh nắng mặt trời trực tiếp và môi trường khô hanh.
3. Triệu Chứng Của Bệnh Lepto Ở Chó
Các dấu hiệu của bệnh Lepto ở chó khác nhau tùy thuộc vào chủng vi khuẩn gây bệnh, phản ứng miễn dịch của chó và các yếu tố khác. Một số con chó bị nhiễm bệnh không có dấu hiệu bệnh, một số bị bệnh nhẹ và tạm thời và tự phục hồi nhưng một số con lại phát triển bệnh nặng, đe dọa tính mạng.
Các triệu chứng điển hình của bệnh Lepto ở chó bao gồm:
- Sốt cao (39.5°C – 40.5°C)
- Nôn mửa
- Tiêu chảy
- Vàng da (triệu chứng điển hình)
- Suy thận cấp tính
- Đau cơ, yếu cơ
- Chán ăn, mệt mỏi
- Tăng khát nước và tiểu nhiều
- Xuất huyết dưới da hoặc niêm mạc
- Khó thở (trong trường hợp nặng)
Trong các trường hợp nghiêm trọng, chó có thể có dấu hiệu nôn ra máu, tổn thương gan và thận nặng nề.
Ban đầu, xoắn khuẩn Leptospira xâm nhập vào máu và nhân lên nhanh chóng, gây ra triệu chứng sốt cao và mệt mỏi. Sau đó, vi khuẩn tấn công vào các cơ quan đích, chủ yếu là gan và thận. Lúc này, triệu chứng vàng da xuất hiện do gan bị tổn thương không thể chuyển hóa Bilirubin, khiến chất này tích tụ trong máu và các mô.
Suy thận cấp tính xảy ra khi vi khuẩn tấn công và phá hủy các tế bào thận khiến chó khát nước, tiểu nhiều và trong trường hợp nặng có thể gây vô niệu.
4. Chẩn Đoán Bệnh Lepto Ở Chó
Chẩn đoán bệnh Lepto ở chó dựa vào sự kết hợp giữa triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng. Tuy nhiên, do triệu chứng của bệnh này dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác, nên các bác sĩ thú y thường yêu cầu xét nghiệm máu và xét nghiệm nước tiểu để xác định chính xác.
Các bất thường trong kết quả xét nghiệm sinh hóa phổ biến nhất trong bệnh Xoắn Khuẩn bao gồm:
- Tăng ure máu: Gặp ở 80% đến 90% chó bị bệnh
- Tăng men gan (ALT, AST, ALP) và bilirubin: Gặp ở 30% đến 50% ca bệnh
- Các bất thường về điện giải như hạ natri máu, hạ kali máu, giảm clo huyết và/hoặc tăng phosphat máu.
- Thiếu máu
- Tăng bạch cầu trung tính, giảm tiểu cầu.
Khi phân tích nước tiểu, kết quả thường cho thấy tổn thương thận cấp tính với các dấu hiệu như đẳng tỷ trọng niệu, đường niệu và đạm niệu.
Các phương pháp chẩn đoán cụ thể bao gồm:
- Nuôi cấy: Có thể phân lập vi khuẩn từ máu, nước tiểu hoặc các mô. Tuy nhiên, phương pháp này mất nhiều thời gian và độ nhạy không cao.
- PCR (Phản ứng chuỗi polymerase): Đây là kỹ thuật cho kết quả chính xác nhất, có khả năng phát hiện DNA của Leptospira trong các mẫu bệnh phẩm. Theo Hiệp hội Thú y Hoa Kỳ, PCR có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn so với các phương pháp khác.
- MAT (Microscopic Agglutination Test): Được coi là “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán Leptospirosis, nhưng đòi hỏi kỹ thuật phức tạp và chỉ thực hiện được ở một số phòng thí nghiệm chuyên biệt.
Trên thực tế, các bác sĩ thú y thường kết hợp chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu để đưa ra kết luận. Ngoài ra, các phòng khám cũng có thể gửi mẫu bệnh phẩm đi đến các phòng thí nghiệm để thực hiện xét nghiệm PCR vì đây là kỹ thuật có độ chính xác cao nhất ở thời điểm hiện tại.
5. Cách Điều Trị Bệnh Lepto Ở Chó
Tỷ lệ tử vong do bệnh Lepto ở chó nếu không được điều trị có thể lên đến 80%. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tỷ lệ hồi phục có thể đạt 80-90%.
Phương pháp điều trị Leptospirosis bao gồm:
- Kháng sinh:
- Doxycycline: Đây là lựa chọn hàng đầu, có tác dụng diệt vi khuẩn ở cả pha máu và pha thải trừ qua thận.
- Penicillin hoặc Ampicillin: Thường được sử dụng trong giai đoạn đầu của bệnh.
- Điều trị hỗ trợ:
- Bù nước và điện giải: ngăn ngừa sốc và hỗ trợ chức năng thận.
- Kiểm soát nôn mửa: Sử dụng thuốc chống nôn như maropitant.
- Hỗ trợ gan: Sử dụng các chất bảo vệ gan như S-Adenosylmethionine.
- Truyền máu: Trong trường hợp thiếu máu nặng hoặc rối loạn đông máu.
6. Cách Phòng Ngừa Bệnh Lepto Ở Chó
Phòng ngừa là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ chó khỏi Leptospirosis. Các phương pháp chính bao gồm:
Tiêm phòng
- Mũi đầu tiên: Khi chó được 8-9 tuần tuổi.
- Mũi thứ hai: 2-4 tuần sau mũi đầu tiên.
- Tiêm nhắc lại: Hàng năm.
Lưu ý: Lịch tiêm có thể thay đổi tùy theo khuyến cáo của nhà sản xuất vaccine và tình hình dịch tễ tại địa phương.
Kiểm soát môi trường
- Loại bỏ các nguồn nước đọng xung quanh nhà.
- Kiểm soát động vật gặm nhấm.
- Hạn chế cho chó tiếp xúc với nước bẩn, đặc biệt sau mưa lớn.
- Vệ sinh khu vực sống của chó thường xuyên bằng chất khử trùng phù hợp.
Khám sức khỏe định kỳ
- Đưa chó đi khám ít nhất mỗi 6 tháng một lần.
- Thực hiện các xét nghiệm sàng lọc khi cần thiết.
Vệ sinh cá nhân
- Rửa tay kỹ sau khi tiếp xúc với chó hoặc các vật dụng của chó.
- Mang găng tay khi xử lý chất thải của chó.
Theo Hiệp hội Thú y Thế giới, việc kết hợp tiêm phòng với các biện pháp kiểm soát môi trường có thể giảm nguy cơ mắc Leptospirosis ở chó lên đến 95%.
7. Những câu hỏi thường gặp về bệnh xoắn khuẩn do Leptospira ở chó
Bệnh Lepto ở chó có lây sang người không?
Có, bệnh Leptospirosis ở chó có thể lây sang người. Con người có thể nhiễm bệnh thông qua tiếp xúc trực tiếp với nước tiểu, các chất dịch cơ thể khác của động vật nhiễm bệnh, hoặc gián tiếp qua nước, đất bị ô nhiễm. Các vết thương hở trên da, niêm mạc mắt, mũi và miệng là những cửa ngõ xâm nhập chính của vi khuẩn vào cơ thể người.
Triệu chứng mắc bệnh Lepto ở người là gì?
Triệu chứng của bệnh Leptospirosis ở người có thể từ nhẹ đến nặng, bao gồm:
- Sốt cao đột ngột
- Đau đầu dữ dội
- Đau cơ, đặc biệt là vùng bắp chân và lưng dưới
- Vàng da
- Đau bụng, buồn nôn, nôn mửa
- Tiêu chảy
- Phát ban trong trường hợp nặng, bệnh có thể dẫn đến suy gan, suy thận, viêm màng não và các biến chứng nghiêm trọng khác.
Bệnh Lepto ở chó có thể chữa khỏi hoàn toàn không?
Có, bệnh Leptospirosis trên chó có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Theo nghiên cứu của Đại học California, hơn 80% chó mắc Lepto hồi phục hoàn toàn sau khi điều trị. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể để lại di chứng như suy giảm chức năng thận hoặc gan. Điều quan trọng là phải tuân thủ đúng phác đồ điều trị và theo dõi sát sao quá trình hồi phục của chó.
Bệnh Lepto ở chó thường bị nhầm lẫn với những bệnh nào?
Bệnh Leptospirosis trên chó thường bị nhầm lẫn với một số bệnh khác do có triệu chứng tương tự. Dưới đây là bảng so sánh giữa Lepto và các bệnh thường bị nhầm lẫn:
Leptospirosis | Viêm gan truyền nhiễm | Bệnh Parvo | Suy thận cấp tính |
Sốt, nôn mửa, tiêu chảy, mệt mỏi | Sốt, nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng | Sốt, nôn mửa, tiêu chảy nặng | Nôn mửa, chán ăn, tăng khát nước |
Vàng da, đau cơ, tăng khát nước | Vàng da, phù bụng, sụt cân nhanh | Tiêu chảy ra máu, suy nhược nặng | Thiểu niệu hoặc vô niệu |
Tăng ure, creatinine, men gan | Tăng men gan, giảm albumin | Giảm bạch cầu | Tăng ure, creatinine máu |
Mọi lứa tuổi, thường gặp ở chó trưởng thành | Mọi lứa tuổi | Thường gặp ở chó con | Mọi lứa tuổi |
Bệnh truyền nhiễm | Bệnh truyền nhiễm | Bệnh truyền nhiễm | Không truyền nhiễm |
Lưu ý: Việc chẩn đoán phân biệt chính xác đòi hỏi sự kết hợp giữa quan sát triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh và các xét nghiệm cận lâm sàng chuyên biệt.
Kết luận
Bệnh Lepto ở chó là một căn bệnh nguy hiểm có thể lây từ động vật sang người và đe dọa tính mạng của chó nếu không được điều trị kịp thời. Mặc dù bệnh có thể chữa được nếu phát hiện sớm, nhưng việc điều trị thường phức tạp và kéo dài tùy thuộc vào mức độ tổn thương ở gan và thận.
Để bảo vệ chó khỏi bệnh Lepto, chủ nuôi cần tiêm phòng định kỳ và hạn chế để chó tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc các nguồn nước bẩn. Phòng ngừa luôn là biện pháp tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho chó và cả gia đình.
Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Fanpage: Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Email: Linhvet.contact@gmail.com
- Website: https://linhvet.com
Linh Nguyễn, một bác sĩ thú y đầy nhiệt huyết với tình yêu mãnh liệt dành cho động vật, đã sáng lập nên Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y, nhằm chia sẻ những kiến thức và thông tin hữu ích về cách chăm sóc và chữa bệnh cho động vật. Với mong muốn đóng góp cho sự phát triển của ngành Thú Y Việt Nam, Linhvet cung cấp các tài liệu chuyên môn và cập nhật những tiến bộ mới nhất trong ngành.
Chia sẻ:
