Bệnh tụ huyết trùng ở gà truyền nhiễm có tỷ lệ chết cao và thời gian chết nhanh ở thể cấp tính và quá cấp tính. Vi khuẩn gây bệnh tụ huyết trùng ở gà có khả năng tấn công hệ thống miễn dịch, gây ra tình trạng nhiễm trùng huyết nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nội dung chính
1. Gà nhiễm bệnh tụ huyết trùng như thế nào?
Nguyên nhân chính gây ra bệnh tụ huyết trùng ở gà là vi khuẩn Pasteurella multocida. Đây là loại vi khuẩn Gram âm, có khả năng phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt và điều kiện vệ sinh kém. Vi khuẩn này thường xâm nhập vào cơ thể gà thông qua hai con đường chính: đường tiêu hóa và đường hô hấp.
Gà nhiễm bệnh qua đường tiêu hóa khi ăn phải thức ăn hoặc uống nước bị nhiễm khuẩn. Trong khi đó, đường hô hấp là con đường lây nhiễm phổ biến hơn, đặc biệt là trong điều kiện môi trường không khí ô nhiễm hoặc có nhiều bụi bẩn. Vi khuẩn có thể tồn tại trong không khí dưới dạng các hạt bụi nhỏ và xâm nhập vào cơ thể gà khi chúng hít thở.
Gà 2 tháng tuổi là đối tượng mẫn cảm nhất với bệnh Tụ huyết trùng. Bệnh thường xảy ra vào thời điểm giao mùa, khi thời tiết thay đổi đột ngột, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và lây lan. Những yếu tố môi trường như độ ẩm cao, nhiệt độ thấp, hoặc stress do vận chuyển cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Trong các đợt bùng phát dịch, tỷ lệ tử vong có thể lên đến 80-90% nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời.
Ngoài ra, các yếu tố phụ như điều kiện vệ sinh chuồng trại kém và mật độ nuôi quá dày cũng góp phần vào sự lây lan của bệnh tụ huyết trùng.
2. Gà Bị Nhiễm Tụ Huyết Trùng Có Những Biểu Hiện Nào?
Bệnh tụ huyết trùng ở gà thể hiện qua ba thể chính: thể cấp quá cấp tính, thể cấp tính và thể mạn tính với các triệu chứng đặc trưng như sau:
Thể quá cấp tính
- Gà chết đột ngột mà không có triệu chứng rõ ràng
- Có thể quan sát thấy gà sốt cao hoặc khó thở nhẹ trước khi chết
- Gà chết trong vòng 1-2h kể từ khi phát bệnh.
Thể cấp tính
- Gà sốt cao, nhiệt độ cơ thể có thể lên tới 41-42°C
- Khó thở, thở gấp và có tiếng kêu khò khè
- Chảy dịch nhầy từ mũi và miệng
- Sưng phù vùng mặt, đặc biệt là quanh mắt và dưới hàm
- Tiêu chảy, phân có màu xanh hoặc trắng
- Mào và yếm có màu tím bầm do thiếu oxy
- Gà có thể chết sau 24-72 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, chủ yếu do ngạt thở
Thể mạn tính
- Gà suy yếu rõ rệt, giảm ăn và uống nước
- Sưng các khớp xương, đặc biệt là ở chân, khiến gà đi lại khó khăn
- Chậm phát triển, giảm tăng trọng
- Bệnh kéo dài, gà thường xuyên thải ra chất lỏng có bọt màu vàng giống như lòng đỏ trứng
Đối với thể quá cấp tính và cấp tính, việc phát hiện và xử lý kịp thời là yếu tố quyết định để giảm thiểu tỷ lệ tử vong trong đàn. Trong khi đó, với thể mạn tính, mặc dù tỷ lệ tử vong thấp hơn, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể kéo dài và gây thiệt hại lớn về kinh tế.
3. Bệnh Tích Của Gà Bị Tụ Huyết Trùng
Khi tiến hành mổ khám gà mắc bệnh tụ huyết trùng, người chăn nuôi có thể quan sát thấy một số bệnh tích đặc trưng ở tim, phổi và đường tiêu hóa. Các tổn thương này không chỉ giúp xác định chính xác bệnh mà còn là cơ sở quan trọng để phân biệt với các bệnh khác có triệu chứng tương tự.
Bệnh Tích ở Tim và Phổi
Phổi là cơ quan thường bị tổn thương nặng nhất. Phổi gà bị tụ huyết trùng thường có màu đỏ sẫm, sưng to và đầy máu. Trong nhiều trường hợp, có thể thấy các ổ viêm hoại tử màu trắng xám rải rác trên bề mặt phổi. Bao tim cũng thường bị sưng và có dịch fibrin tích tụ, tạo thành một lớp màng dày bao quanh tim.
Bệnh Tích ở Gan
Gan ở gà mắc tụ huyết trùng thường hơi sưng to, màu sắc nhợt nhạt và kết cấu mềm hơn bình thường. Đặc biệt, trên bề mặt gan có thể quan sát thấy các nốt hoại tử màu trắng xám hoặc vàng nhạt, kích thước bằng đầu đinh ghim hoặc đầu mũi kim. Trong một số trường hợp nặng, các nốt hoại tử này có thể tụ lại thành từng đám lớn, tạo thành những vùng tổn thương rõ rệt trên gan.
Bệnh Tích ở Đường Tiêu Hóa
Khi mổ khám gà mắc tụ huyết trùng sẽ quan sát thấy niêm mạc ruột bị tụ máu, xuất huyết và viêm. Đặc biệt, có thể nhận thấy sự hiện diện của các đám fibrin màu đỏ sẫm phủ trên bề mặt niêm mạc, tạo thành một lớp màng dày đặc.
4. Phương Pháp Điều Trị Bệnh Tụ Huyết Trùng
Điều trị bệnh tụ huyết trùng ở gà đòi hỏi sự kết hợp giữa việc sử dụng kháng sinh đặc hiệu và các biện pháp hỗ trợ để tăng cường sức đề kháng cho toàn đàn.
Sử Dụng Kháng Sinh
Kháng sinh là phương pháp điều trị chính đối với bệnh tụ huyết trùng. Hai loại kháng sinh được sử dụng phổ biến và hiệu quả nhất là Amoxicillin và Enrofloxacin. Cụ thể:
- Amoxicillin: Liều dùng thông thường là 10-20 mg/kg trọng lượng cơ thể, chia làm 2 lần/ngày, trong 5-7 ngày liên tục. Thuốc có thể được trộn vào thức ăn hoặc nước uống.
- Enrofloxacin: Sử dụng với liều 10 mg/kg trọng lượng cơ thể, một lần/ngày, trong 3-5 ngày liên tục. Thuốc thường được pha vào nước uống.
Lưu ý: Việc sử dụng thuốc cần có sự chỉ định của bác sỹ thú y
Bổ Sung Vitamin và Men Tiêu Hóa
Bên cạnh việc sử dụng kháng sinh, việc bổ sung vitamin và men tiêu hóa đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và tăng cường sức đề kháng cho gà. Người chăn nuôi có thể sử dụng các loại vitamin tổng hợp dành cho gia cầm, với liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất, thường trong khoảng 7-10 ngày.
Phác đồ điều trị chi tiết có thể được thực hiện như sau:
- Ngày 1-3: Sử dụng kháng sinh Enrofloxacin kết hợp với vitamin tổng hợp.
- Ngày 4-7: Chuyển sang sử dụng Amoxicillin, tiếp tục bổ sung vitamin.
- Ngày 8-10: Duy trì việc bổ sung vitamin và bổ sung thêm men tiêu hóa để cải thiện hệ tiêu hóa của gà.
Trong quá trình điều trị, bà con cần đảm bảo vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, cung cấp đủ nước uống sạch và thức ăn có chất lượng để hỗ trợ quá trình hồi phục của đàn gà. Đồng thời, cần cách ly những con gà bị bệnh để tránh lây lan sang những con khỏe mạnh.
5. Phòng bệnh tụ huyết trùng ở gà
Phòng bệnh luôn được coi là biện pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn so với việc điều trị. Đối với bệnh tụ huyết trùng ở gà, công tác phòng bệnh cần được thực hiện một cách toàn diện và liên tục.
Tiêm vaccine định kỳ đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa bệnh tụ huyết trùng. Lịch tiêm vaccine cụ thể như sau:
- Gà con: Tiêm mũi đầu tiên lúc 5-7 ngày tuổi.
- Gà hậu bị: Tiêm nhắc lại lúc 8-10 tuần tuổi.
- Gà trưởng thành: Tiêm nhắc lại 6 tháng một lần.
Ngoài ra, bà con cần chú trọng các biện pháp vệ sinh chuồng trại và khử trùng:
- Vệ sinh chuồng trại hàng ngày, loại bỏ phân và thức ăn thừa. Bảo quản thức ăn đúng cách, tránh ẩm mốc và nhiễm khuẩn. Đảm bảo nguồn nước sạch, thay nước uống hàng ngày và vệ sinh máng uống thường xuyên.
- Khử trùng chuồng trại định kỳ 1-2 lần/tuần bằng các chất khử trùng phổ biến như Virkon S, Iodine hoặc Formaldehyde.
- Đặt các hố sát trùng ở lối ra vào trại để tránh mang mầm bệnh từ bên ngoài vào.
- Kiểm soát mật độ nuôi, tránh nuôi quá dày làm tăng nguy cơ lây lan bệnh.
- Thực hiện nguyên tắc “all in – all out” (cùng vào – cùng ra) trong chăn nuôi để dễ dàng kiểm soát dịch bệnh.
6. Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh Tụ Huyết Trùng Ở Gà
Bệnh tụ huyết trùng ở gà có lây sang người không?
Không, bệnh tụ huyết trùng ở gà thường không lây sang người. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, vi khuẩn Pasteurella multocida có thể gây nhiễm trùng cho người qua vết cắn hoặc vết xước khi tiếp xúc với gia cầm bị bệnh.
Bao lâu sau khi tiêm vaccine gà sẽ miễn dịch?
Sau khi tiêm vaccine, gà thường cần khoảng 10-14 ngày để phát triển khả năng miễn dịch đầy đủ. Trong thời gian này, cần đặc biệt chú ý đến việc quản lý và chăm sóc đàn gà để tránh các yếu tố stress có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của vaccine.
Có thể kết hợp phòng ngừa tụ huyết trùng với bệnh khác không?
Có, người chăn nuôi có thể kết hợp phòng ngừa bệnh tụ huyết trùng với các bệnh khác thông qua việc sử dụng vaccine đa giá. Các loại vaccine này thường bao gồm phòng ngừa cho nhiều bệnh như tụ huyết trùng, E. coli, và Salmonella. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để lựa chọn loại vaccine phù hợp và xây dựng lịch tiêm phòng hợp lý.
Tại sao khi gà chết do bệnh tụ huyết trùng thì xác gà lại béo?
Trong bệnh tụ huyết trùng ở gà, một trong những dấu hiệu điển hình là xác gà có thể trông béo hơn bình thường. Điều này là do hiện tượng tích tụ dịch trong các mô và cơ quan, gọi là hiện tượng phù nề. Bệnh tụ huyết trùng là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra. Khi vi khuẩn này tấn công, hệ miễn dịch của gà phản ứng lại, dẫn đến viêm nhiễm và sự rối loạn trong quá trình tuần hoàn máu. Các mạch máu bị tổn thương gây ra rò rỉ dịch vào mô xung quanh, dẫn đến hiện tượng phù và khiến xác gà có vẻ ngoài béo hơn sau khi chết.
Kết luận
Bệnh Tụ huyết trùng ở gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính với tỷ lệ chết cao gây thiệt hại kinh tế nặng nề. Bà con nên áp dụng các biện pháp phòng bệnh như tiêm vaccine, áp dụng an toàn sinh học và vệ sinh chuồng trại để chủ động phòng tránh, từ đó giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại.
Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Fanpage: Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Email: Linhvet.contact@gmail.com
- Website: https://linhvet.com
Linh Nguyễn, một bác sĩ thú y đầy nhiệt huyết với tình yêu mãnh liệt dành cho động vật, đã sáng lập nên Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y, nhằm chia sẻ những kiến thức và thông tin hữu ích về cách chăm sóc và chữa bệnh cho động vật. Với mong muốn đóng góp cho sự phát triển của ngành Thú Y Việt Nam, Linhvet cung cấp các tài liệu chuyên môn và cập nhật những tiến bộ mới nhất trong ngành.