Bệnh Coryza Ở Gà Có Nguy Hiểm Không? Cẩm Nang Giúp Bạn Xử Lý Nhanh Chóng

Bệnh Coryza ở gà (bệnh sổ mũi truyền nhiễm) là bệnh nhiễm trùng cấp tính ở đường hô hấp trên do vi khuẩn Avibacterium paragallinarum (trước đây gọi là Haemophilus paragallinarum) gây ra. Bệnh thường xuất hiện đột ngột và lây lan nhanh chóng trong đàn, đặc trưng bởi các triệu chứng viêm đường hô hấp trên như chảy nước mũi, sưng phù vùng mặt và sụt giảm năng suất đáng kể. 

Bệnh Coryza ở gà lây truyền qua những con đường nào? 

Vi khuẩn Avibacterium paragallinarum có khả năng tồn tại và phát triển mạnh trong điều kiện môi trường ẩm ướt, nhiệt độ thấp. Quá trình lây nhiễm diễn ra thông qua nhiều con đường khác nhau:

• Qua đường hô hấp: Vi khuẩn phát tán trong không khí dưới dạng các hạt khí dung từ gà bệnh. Khi gà khỏe hít phải những giọt này, vi khuẩn xâm nhập trực tiếp vào đường hô hấp và gây bệnh.
• Qua tiếp xúc trực tiếp: Sự tiếp xúc giữa gà khỏe với gà bệnh hoặc gà mang mầm bệnh là nguồn lây nhiễm chính. Đặc biệt trong điều kiện nuôi nhốt mật độ cao, tốc độ lây lan của bệnh càng nhanh.
• Qua dụng cụ chăn nuôi: Vi khuẩn có thể bám trên máng ăn, máng uống, dụng cụ chăn nuôi bị nhiễm bẩn. Khi gà khỏe tiếp xúc những dụng cụ này thì chúng dễ dàng nhiễm bệnh.

Bệnh Coryza ở gà thường xuất hiện vào thời gian nào? 

Bệnh Coryza xuất hiện quanh năm nhưng thường bùng phát mạnh vào mùa lạnh hoặc thời điểm giao mùa. Gà con từ 1-3 tuần tuổi đặc biệt nhạy cảm với bệnh do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. 

Gà mắc bệnh sổ mũi truyền nhiễm có những dấu hiệu lâm sàng nào?

Thời gian ủ bệnh Coryza ở gà thường ngắn, chỉ từ 1-3 ngày sau khi phơi nhiễm với bệnh. Người chăn nuôi có thể dễ dàng nhận biết bệnh thông qua các triệu chứng đặc trưng sau:

• Sưng phù đầu: Đây là dấu hiệu điển hình nhất của bệnh Coryza. Vùng mặt, đặc biệt là khu vực quanh mắt, mào và tích của gà sẽ xuất hiện tình trạng sưng phù rõ rệt. Trong nhiều trường hợp, mắt gà có thể bị sưng đến mức khép kín.
• Chảy nước mũi: Giai đoạn đầu, dịch tiết từ mũi trong và loãng. Sau 2-3 ngày, dịch chuyển sang màu vàng đục hoặc xanh và đặc quánh hơn. Tình trạng này khiến gà khó thở và thường xuyên lắc đầu để tống dịch.
• Khó thở: Gà có các dấu hiệu khó thở rõ rệt như thở bằng miệng, cánh khép sát thân, nhịp thở nhanh và nông. Nhiều con có thể phát ra tiếng kêu khò khè khi thở.
• Giảm ăn: Gà bị bệnh thường có biểu hiện bỏ ăn, uống ít, ủ rũ và thường xuyên đứng một chỗ với tư thế sụm cánh.
• Giảm sản xuất: Đối với gà đẻ, bệnh Coryza gây sụt giảm đáng kể về năng suất. Tỷ lệ đẻ giảm 10-40%, trứng có kích thước nhỏ hơn bình thường và vỏ trứng mỏng, dễ vỡ.

Bệnh tích điển hình của gà mắc bệnh sổ mũi truyền nhiễm

Khi mổ khám gà mắc bệnh Coryza, bà con có thể quan sát thấy các tổn thương bệnh lý điển hình ở phần xoang mũi của gà mắc bệnh. Xoang mũi xuất hiện nhiều dịch nhầy đặc màu vàng hoặc xanh và tích tụ các dịch viêm. 

Điều trị bệnh Coryza ở gà như thế nào? 

Vì bệnh sổ mũi truyền nhiễm (Coryza) là do vi khuẩn gây ra nên sử dụng kháng sinh là phương pháp điều trị chính. Bà con nên sử dụng các nhóm kháng sinh có hiệu quả cao như tetracycline, oxytetracycline, hoặc enrofloxacin theo đúng hướng dẫn của bác sĩ thú y. 

Song song với việc điều trị bằng kháng sinh, người chăn nuôi cần chú trọng các biện pháp hỗ trợ để tăng cường sức đề kháng cho đàn gà. Bà con nên bổ sung thêm điện giải, Vitamin A, C, E để nâng cao sức khỏe tổng thể cho đàn gà.

Ngoài ra, bà con cũng nên vệ sinh, khử trùng chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi hàng ngày bằng các chất khử trùng phổ rộng như iodine, formaldehyde hoặc các hợp chất ammonium bậc 4 để loại bỏ vi khuẩn bám trong khu vực chuồng trại. 

Đâu là phương pháp phòng bệnh Coryza ở gà an toàn và hiệu quả

Tiêm vắc xin phòng bệnh

Đối với gà con, người chăn nuôi nên tiến hành tiêm mũi đầu tiên khi gà được 1-2 tuần tuổi. Sau đó, tiêm nhắc lại sau 4-6 tuần để tăng cường hiệu quả bảo vệ. Với gà trưởng thành, bà con cần tiêm phòng cho gà mái khoảng 4-6 tuần trước khi chuyển lên chuồng đẻ. Đối với gà thịt tại những vùng chưa xuất hiện dịch bệnh, việc tiêm phòng nên được thực hiện khi gà đạt 16-18 tuần tuổi.

Vệ sinh chuồng trại định kỳ

Song song với tiêm phòng, người chăn nuôi cần duy trì vệ sinh chuồng trại sạch sẽ. Hằng ngày, bà con nên quét dọn, thu gom phân và thay mới chất độn chuồng. Định kỳ phun khử trùng toàn bộ chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi bằng các loại thuốc sát trùng phù hợp. Việc cung cấp nước sạch đóng vai trò quan trọng trong phòng bệnh. Người chăn nuôi cần thường xuyên vệ sinh máng uống và thay nước sạch cho gà ít nhất 2 lần/ngày.

Tăng cường sức đề kháng cho gà

Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng giúp tăng cường sức đề kháng cho đàn gà. Bà con nên kết hợp thức ăn hỗn hợp với các loại vitamin, khoáng chất thiết yếu. Khi phát hiện gà có dấu hiệu bệnh, người chăn nuôi cần nhanh chóng tách riêng những con bệnh để ngăn chặn sự lây lan trong đàn.

Những câu hỏi thường gặp về bệnh Coryza ở gà

Bệnh Coryza ở có lây sang các loài gia cầm khác không?

Có. Vi khuẩn Avibacterium paragallinarum không chỉ tấn công gà mà còn có khả năng lây nhiễm sang nhiều loài gia cầm khác như gà tây, gà ri. 

Sau khi khỏi bệnh Coryza, gà có miễn dịch với bệnh không? 

Có. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch này không bền vững và gà vẫn có nguy cơ tái nhiễm nếu tiếp xúc với số lượng lớn vi khuẩn trong môi trường. Nhiều con gà dù đã khỏi bệnh vẫn tiếp tục đào thải mầm bệnh và trở thành vật chủ mang trùng và có khả năng lây truyền bệnh cho những con khỏe mạnh khác.

Bao lâu sau khi khỏi bệnh thì gà có thể quay lại đàn an toàn? 

Thông thường, gà cần được cách ly theo dõi 1-2 tuần sau khi các triệu chứng lâm sàng đã biến mất hoàn toàn. Tuy nhiên, bà con cần kiểm tra kỹ lưỡng trước khi cho gà tái đàn vì nhiều con vẫn có thể mang trùng và tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cho đàn.

Bệnh Coryza ở gà thường bị chẩn đoán nhầm với bệnh nào? 

Trong quá trình chẩn đoán, người chăn nuôi thường gặp khó khăn trong việc phân biệt bệnh Coryza với một số bệnh hô hấp trên gà. Điều này xuất phát từ sự tương đồng về triệu chứng lâm sàng giữa các bệnh. Cụ thể, bệnh cúm gia cầm thường được xem là “kẻ giả mạo” hàng đầu của Coryza khi cùng gây ra các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi và khó thở. Bên cạnh đó, bệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm (ILT) cũng thường khiến gà xuất hiện tình trạng khàn tiếng và khó thở tương tự. Bệnh Newcastle được xem là một thách thức khác trong chẩn đoán phân biệt, bởi nó không chỉ gây ra các triệu chứng hô hấp mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh và tiêu hóa của gà. Ngoài ra, bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (IB) cũng thường gây nhầm lẫn do có các biểu hiện về đường hô hấp gần giống với Coryza. Chính vì vậy, để chẩn đoán chính xác, người chăn nuôi cần theo dõi kỹ diễn biến bệnh và tham khảo ý kiến bác sĩ thú y khi cần thiết.

Xem thêm:
>>> Bệnh CRD Trên Gà? Cách Điều Trị Của Chuyên Gia
>>> Tìm hiểu về bệnh ORT (Viêm phổi hóa mủ) trên gà

Gà mẹ bị bệnh Coryza ở gà có thể lây truyền cho gà con qua trứng không? 

Không. Vi khuẩn Avibacterium paragallinarum không có khả năng lây truyền theo chiều dọc từ gà mẹ sang gà con thông qua trứng. Tuy nhiên, gà con vẫn có thể nhiễm bệnh sau khi nở nếu tiếp xúc với môi trường hoặc gà mẹ mang mầm bệnh.

Kết luận 

Tuy bệnh sổ mũi truyền nhiễm (Coryza) có tỷ lệ chết không cao nhưng nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và sản lượng trứng trong chăn nuôi. Để giảm thiểu tối đa thiệt hại, bà con nên chủ động phòng bệnh bằng cách tiêm vắc xin và đảm bảo vệ sinh chuồng trại.

Linh Nguyen

Linh Nguyễn, một bác sĩ thú y đầy nhiệt huyết với tình yêu mãnh liệt dành cho động vật, đã sáng lập nên Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y, nhằm chia sẻ những kiến thức và thông tin hữu ích về cách chăm sóc và chữa bệnh cho động vật. Với mong muốn đóng góp cho sự phát triển của ngành Thú Y Việt Nam, Linhvet cung cấp các tài liệu chuyên môn và cập nhật những tiến bộ mới nhất trong ngành.