Bệnh Giảm Bạch Cầu Ở Mèo: Căn Bệnh Nguy Hiểm Mà Người Nuôi Mèo Không Thể Bỏ Qua

Giảm Bạch Cầu là căn bệnh thường gặp và nguy hiểm nhất ở mèo, đặc biệt là mèo dưới 5 tháng tuổi. Virus sẽ tấn công trực tiếp vào hệ miễn dịch và làm sụt giảm nghiêm trọng số lượng tế bào bạch cầu, khiến con vật chết vì suy kiệt và nhiễm trùng kế phát. Mặc dù bệnh này chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nhưng mèo vẫn có cơ hội sống sót nếu như được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. 

Phương pháp chẩn đoán bệnh giảm bạch cầu ở mèo chính xác nhất là xét nghiệm PCR. Nhưng kỹ thuật này cho kết quả lâu và đòi hỏi các thiết bị xét nghiệm chuyên nghiệp. Vì vậy, trên lâm sàng các bác sỹ thú y sẽ sử dụng những phương pháp khác để chẩn đoán mèo có bị nhiễm FPV hay không. 

Vậy, những phương pháp đó là gì? Những dấu hiệu khi mèo mắc FPV là như thế nào và đâu là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu ngay ở bài viết dưới đây. 

1. Bệnh Giảm Bạch Cầu Ở Mèo Là Gì? Nguyên Nhân Gây Bệnh Giảm Bạch Cầu Ở Mèo

Bệnh giảm bạch cầu ở mèo là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do Feline Panleukopenia Virus (FPV) thuộc họ Parvoviridae gây ra. Virus này tấn công trực tiếp vào tủy xương và mô lympho của mèo, khiến số lượng bạch cầu trong cơ thể suy giảm nghiêm trọng. Bệnh này có thể gặp ở mèo mọi lứa tuổi nhưng mèo con và mèo chưa tiêm phòng đầy đủ là những đối tượng dễ mắc bệnh nhất. 

Bệnh giảm bạch cầu ở mèo có tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt ở mèo con. Truyen và cộng sự (2009) đã công bố một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong ở mèo con dưới 5 tháng tuổi có thể lên đến 90% nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Mèo trưởng thành có tỷ lệ tử vong thấp hơn, khoảng 50-60%, nhưng đây vẫn là con số đáng báo động.

Virus FPV có khả năng tồn tại 1 năm ở nhiệt độ phòng và 30 phút ở 56°C. 

2. Mèo Nhiễm Bệnh Làm Lây Lan Virus Như Thế Nào?

Virus FPV lây lan chủ yếu thông qua tiếp xúc trực tiếp với các chất thải của mèo nhiễm bệnh như phân, nước bọt và chất nôn. Parrish (1995) trong nghiên cứu của mình đã phát hiện rằng mèo nhiễm bệnh bắt đầu đào thải virus qua phân từ 2-3 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng và tiếp tục đào thải trong khoảng 5-7 ngày sau khi khởi phát bệnh. Trong giai đoạn đỉnh điểm của bệnh, một gram phân có thể chứa tới 10^9 virus, số lượng virus này đủ để lây nhiễm cho hàng triệu con mèo khác, điều này càng chứng tỏ mức độ nguy hiểm và khả năng lây truyền mạnh mẽ của loại virus này.

Mèo mẹ nhiễm virus trong giai đoạn giữa hoặc cuối của thai kỳ có thể truyền virus cho con qua nhau thai làm sảy thai, thai chết lưu, hoặc sinh ra mèo con bị dị tật bẩm sinh.

Virus FPV còn có khả năng bám vào các vật dụng và bề mặt trong môi trường xung quanh như bát ăn, đồ chơi, quần áo, và thậm chí cả giày dép của người chăm sóc. Mèo khỏe có thể lây bệnh gián tiếp khi tiếp xúc với những đồ vật này. 

“Mèo khỏe có thể nhiễm bệnh trực tiếp hoặc gián tiếp qua dịch nôn, phân và các đồ dùng mà mèo nhiễm bệnh đã từng tiếp xúc”

Mèo sẽ ngừng đào thải virus trong vòng 14 ngày sau khi khỏi bệnh. Tuy nhiên, một số cá thể có thể tiếp tục đào thải virus với số lượng thấp trong thời gian dài hơn, lên đến 6 tuần sau khi hết triệu chứng lâm sàng.

3. Dấu Hiệu Của Bệnh Giảm Bạch Cầu Ở Mèo

Virus FPV xâm nhập vào cơ thể mèo qua đường miệng hoặc mũi. Nó nhanh chóng di chuyển đến các mô lympho như hạch bạch huyết và lách để tiến hành quá trình nhân lên. Parrish (2006) trong nghiên cứu của mình đã chỉ ra rằng virus chỉ cần 24-48 giờ để phát tán vào máu, gây ra tình trạng nhiễm trùng huyết.

FPV tấn công mạnh mẽ vào các tế bào đang phân chia nhanh trong cơ thể mèo. Nó nhắm vào tế bào tủy xương, tế bào biểu mô ruột, và ở mèo con, virus còn tấn công cả tế bào tiểu não và võng mạc. Sự phá hủy các tế bào này dẫn đến nhiều tổn thương và triệu chứng nghiêm trọng.

Mèo nhiễm bệnh thường trải qua thời gian ủ bệnh từ 2-7 ngày. Sau đó, các triệu chứng lâm sàng bắt đầu xuất hiện:

• Triệu chứng ban đầu: Mèo sốt cao, nhiệt độ cơ thể dao động từ 40°C đến 41,7°C. Chúng trở nên mệt mỏi, bỏ ăn và uống.
• Nôn mửa: Triệu chứng này xuất hiện khoảng 1-2 ngày sau khi sốt. Mèo nôn liên tục, dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng. Đồng thời, chúng tiết nhiều nước bọt hơn bình thường.
• Tiêu chảy: Triệu chứng này xuất hiện muộn hơn so với nôn mửa nhưng luôn xảy ra. Trong 3%-15% trường hợp, mèo bị tiêu chảy xuất huyết.
• Đau bụng: Mèo cảm thấy đau khi chạm vào bụng. Việc sờ vào bụng có thể khiến mèo nôn ngay lập tức.
• Khi bệnh chuyển sang giai đoạn cuối, mèo thường run rẩy và mắt trở nên mờ đục.

Các trường hợp nặng thường kèm theo hạ thân nhiệt, sốc nhiễm trùng và rối loạn đông máu nội mạch lan tỏa. Bệnh tiến triển nhanh và có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

4. Làm Sao Để Xác Định Mèo Có Bị Giảm Bạch Cầu Hay Không?

Các bác sĩ thú y thường sử dụng ba phương pháp xét nghiệm chính để xác định bệnh giảm bạch cầu ở mèo:

Xét nghiệm máu là phương pháp phổ biến nhất để phát hiện mức giảm bạch cầu. Theo nghiên cứu của Kruse và cộng sự (2010), ở những con mèo bị bệnh nặng, số lượng bạch cầu có thể giảm xuống dưới mức 2.000 tế bào/mcL. Xét nghiệm máu thường cho thấy mèo bị giảm số lượng bạch cầu trung tính trước, sau đó mới đến giảm bạch cầu lympho.

Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction) xác định sự hiện diện của virus FPV trong mẫu bệnh phẩm. Phương pháp này khuếch đại DNA của virus, giúp phát hiện ngay cả khi số lượng virus trong mẫu rất thấp. Decaro và cộng sự (2005) đã chứng minh rằng PCR có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn so với các phương pháp xét nghiệm truyền thống.

Xét nghiệm phân tìm kiếm dấu vết virus cũng được sử dụng rộng rãi. Phương pháp này sử dụng kỹ thuật ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) để phát hiện kháng nguyên virus trong phân. Mặc dù đơn giản và nhanh chóng, nhưng độ nhạy của phương pháp này thấp hơn so với PCR.

Que test nhanh kháng nguyên FPV cung cấp kết quả nhanh chóng và có giá thành thấp. Tuy nhiên, Neuerer và cộng sự (2008) đã chỉ ra rằng độ nhạy của que test không cao bằng PCR, đặc biệt trong giai đoạn đầu của bệnh.

“Trên thực tế lâm sàng, các bác sĩ thú y thường kết hợp chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng, kết quả test nhanh và kết quả xét nghiệm máu để đưa ra kết luận chính xác nhất.”

Bệnh giảm bạch cầu ở mèo có triệu chứng tương tự với một số bệnh khác như nhiễm khuẩn do Salmonella, virus gây bệnh bạch cầu ở mèo (FeLV) và virus gây suy giảm miễn dịch ở mèo (FIV). Do đó, việc chẩn đoán phân biệt rất quan trọng.

5. Mèo bị giảm bạch cầu có chữa được không?

Mèo bị giảm bạch cầu có thể chữa được, nhưng hiện tại vẫn chưa có thuốc đặc trị. Phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào việc tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ các chức năng sống cho mèo.

Các biện pháp điều trị chủ yếu bao gồm:

• Bù nước và chất điện giải: Mèo bị giảm bạch cầu thường bị mất nước nghiêm trọng do nôn mửa và tiêu chảy. Việc bổ sung dịch truyền giúp duy trì cân bằng điện giải và ngăn ngừa sốc. Các loại dịch truyền thường được sử dụng bao gồm dung dịch Ringer lactat, dung dịch natri clorid 0,9% và dung dịch glucose 5%.
• Sử dụng kháng sinh: Mặc dù virus FPV không bị ảnh hưởng bởi kháng sinh, nhưng việc sử dụng kháng sinh rất quan trọng để ngăn ngừa nhiễm trùng thứ cấp. Nên sử dụng kháng sinh phổ rộng như ampicillin, cefazolin hoặc enrofloxacin để bảo vệ mèo khỏi các vi khuẩn cơ hội.
• Thuốc kích thích tăng bạch cầu: Các thuốc như filgrastim có thể được sử dụng để kích thích sản xuất bạch cầu trong tủy xương. Tuy nhiên, việc sử dụng các thuốc này cần được cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ nên áp dụng trong các trường hợp nặng.

Cần tiến hành điều trị sớm để tăng cơ hội sống sót cho mèo, mèo được điều trị trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng có tỷ lệ sống sót cao hơn đáng kể so với những con được điều trị muộn hơn.

6. Bệnh Giảm Bạch Cầu Ở Mèo Có Để Lại Di Chứng Gì Không?

Có. Mặc dù nhiều mèo hồi phục hoàn toàn sau khi điều trị nhưng, một số con có thể gặp phải các di chứng lâu dài. Chúng có thể bị suy giảm miễn dịch trong thời gian dài và dễ nhiễm các bệnh nhiễm trùng khác. Đặc biệt, những di chứng nặng nề thường xảy ra ở mèo dưới 5 tháng tuổi, bao gồm tổn thương não không thể phục hồi, run khi di chuyển, co giật hoặc mù. 

7. Các Phương Pháp Phòng Bệnh Giảm Bạch Cầu Ở Mèo

Tiêm phòng vắc-xin đóng vai trò quan trọng nhất trong việc phòng ngừa bệnh giảm bạch cầu ở mèo. Theo hướng dẫn của Hiệp hội Thú y Mèo Thế giới (WSAVA), lịch tiêm vắc-xin cho mèo nên bắt đầu khi mèo được 6-8 tuần tuổi, sau đó tiêm nhắc lại mỗi 3-4 tuần cho đến khi mèo được 16 tuần tuổi. Mũi tiêm nhắc lại được thực hiện sau 1 năm, và sau đó cứ 3 năm một lần.

Vaccine có thể phòng cùng lúc 4 bệnh: Bệnh giảm bạch cầu do FPV, bệnh viêm mũi – khí quản truyền nhiễm do Herpesvirus, bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do Calicivirus và bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Chlamydia.

Bên cạnh tiêm phòng, việc vệ sinh môi trường sống sạch sẽ cũng rất quan trọng. Virus FPV có khả năng tồn tại lâu trong môi trường, vì vậy, bạn nên sử dụng các chất khử trùng chứa peroxymonosulfate hoặc sodium hypochlorite để tiêu diệt virus.

Cách ly mèo bị nhiễm bệnh là biện pháp quan trọng để ngăn chặn sự lây lan. Mèo bị nhiễm nên được cách ly ít nhất 14 ngày sau khi hết triệu chứng để đảm bảo không còn đào thải virus ra môi trường.

8. Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh Giảm Bạch Cầu ở Mèo

FPV có lây sang người không?

Không. Virus FPV chỉ ảnh hưởng đến mèo và một số loài động vật họ mèo khác. Không có tài liệu nghiên cứu khoa học nào cho thấy FPV có thể lây sang người.

Virus FPV có lây qua không khí không?

Virus FPV chủ yếu lây qua tiếp xúc trực tiếp với chất thải của mèo nhiễm bệnh. Mặc dù virus có thể tồn tại trong không khí, nhưng Parrish (2006) cho rằng khả năng lây qua không khí rất hiếm.

Virus FPV và Parvo ở chó có giống nhau không?

Không. Cả hai virus đều thuộc họ Parvoviridae nhưng không cùng chủng. Nghiên cứu của Decaro và Buonavoglia (2012) chỉ ra rằng mỗi virus ảnh hưởng đến loài vật khác nhau và không có khả năng lây chéo giữa chó và mèo.

Mèo đã tiêm phòng có khả năng mắc bệnh không?

Mèo đã tiêm phòng có nguy cơ mắc bệnh thấp hơn nhiều, nhưng vẫn có thể nhiễm trong trường hợp hiếm gặp. Bạn nên làm xét nghiệm kiểm tra lượng kháng thể chống lại FPV sau khi kết thúc mũi thứ 3 để đảm bảo mèo đã được bảo vệ đầy đủ.

Kết luận 

Mặc dù bệnh giảm bạch cầu ở mèo có thể chữa được nhưng nó có tỷ lệ chết cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho virus FPV mà chỉ có thể dùng các phương pháp trợ sức, trợ lực để tăng sức đề kháng cho mèo chống lại bệnh. Vì vậy, để bảo vệ thú cưng của bạn khỏi căn bệnh nguy hiểm này, hãy đưa mèo đi tiêm vắc xin phòng bệnh theo chỉ định và liên hệ ngay với bác sỹ thú y nếu phát hiện ra những dấu hiệu bất thường. Điều trị sớm là chìa khóa để tăng tỷ lệ sống sót cho mèo và giảm chi phí điều trị.

Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y

• Fanpage: Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
• Email: Linhvet.contact@gmail.com
• Website: https://linhvet.com

Linh Nguyen

Linh Nguyễn, một bác sĩ thú y đầy nhiệt huyết với tình yêu mãnh liệt dành cho động vật, đã sáng lập nên Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y, nhằm chia sẻ những kiến thức và thông tin hữu ích về cách chăm sóc và chữa bệnh cho động vật. Với mong muốn đóng góp cho sự phát triển của ngành Thú Y Việt Nam, Linhvet cung cấp các tài liệu chuyên môn và cập nhật những tiến bộ mới nhất trong ngành.