Bệnh cầu trùng (coccidiosis) là một trong những bệnh thường gặp nhất ở gà. Nguyên nhân gây bệnh là do ký sinh trùng đơn bào thuộc chi Eimeria xâm nhập và phát triển trong đường tiêu hóa của gà. Bệnh cầu trùng gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho người chăn nuôi, với tỷ lệ tử vong có thể lên đến 5-50% nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Trong môi trường chăn nuôi có mật độ cao và điều kiện vệ sinh kém, bệnh cầu trùng càng dễ bùng phát và lây lan nhanh chóng. Đặc biệt, bệnh thường xuất hiện ở những trang trại nuôi gà thâm canh với số lượng lớn.
Trong bài viết này, Linhvet sẽ cung cấp tất cả những thông tin bạn cần biết về bệnh cầu trùng ở gà, bao gồm: Đường truyền lây bệnh, triệu chứng bệnh tích, cách điều trị và phòng ngừa bệnh.
Nội dung chính
Gà bao nhiêu tuổi mẫn cảm nhất với bệnh cầu trùng?
Đối tượng mẫn cảm nhất với bệnh cầu trùng là gà con từ 3 đến 8 tuần tuổi. Gà trưởng thành cũng có thể nhiễm bệnh nhưng thường có sức đề kháng tốt hơn và ít bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Gà có sức đề kháng kém, suy dinh dưỡng hoặc đang mắc các bệnh khác sẽ dễ bị nhiễm cầu trùng hơn.
Bệnh cầu trùng ở gà chủ yếu do các loài ký sinh trùng thuộc chi Eimeria gây ra. Trong đó, ba loài chính được xác định là nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất bao gồm E. tenella (lây nhiễm cho gà từ 4-6 tuần tuổi), E. maxima (lây nhiễm cho gà từ 3-5 tuần tuổi) và E. necatrix (lây nhiễm cho gà trưởng thành). Mỗi loài có khả năng tấn công và gây tổn thương ở các vị trí khác nhau trong đường tiêu hóa của gà.
Điều kiện môi trường ẩm ướt và vệ sinh kém là yếu tố thuận lợi cho sự phát triển và lây lan của bệnh cầu trùng. Các nang (Oocyst) của ký sinh trùng có thể tồn tại lâu trong môi trường và dễ dàng lây nhiễm cho toàn đàn thông qua thức ăn, nước uống hoặc dụng cụ chăn nuôi bị nhiễm bẩn.
Cơ chế gây bệnh của Eimeria
Sau khi vào đường tiêu hóa, oocyst nở ra và giải phóng sporozoite. Sporozoite xâm nhập vào tế bào biểu mô ruột và bắt đầu quá trình sinh sản vô tính, tạo ra nhiều thế hệ merozoite. Quá trình này làm phá hủy các tế bào ruột, gây viêm và xuất huyết. Cuối cùng, merozoite phát triển thành giao bào đực và cái, kết hợp với nhau tạo thành oocyst mới và được thải ra môi trường qua phân, bắt đầu một chu kỳ lây nhiễm mới.
Triệu Chứng Bệnh Cầu Trùng Ở Gà
Triệu chứng của bệnh cầu trùng ở gà có thể biểu hiện ở dạng cấp tính hoặc mạn tính, tùy thuộc vào mức độ nhiễm và loài Eimeria gây bệnh:
Triệu chứng cấp tính
- Tiêu chảy có máu: Phân gà có màu đỏ tươi hoặc nâu đỏ, đôi khi lẫn máu đông
- Mất nước: Gà uống nhiều nước, mào tím tái
- Gà yếu: Ủ rũ, cánh xệ, lông xù, tách đàn
- Giảm ăn hoặc bỏ ăn
Triệu chứng mạn tính
- Gà gầy yếu, chậm lớn
- Giảm năng suất trứng ở gà đẻ
- Lông xơ xác, mất màu
- Tiêu chảy nhẹ, kéo dài
Bệnh Tích Của Bệnh Cầu Trùng Trên Gà
Bệnh tích đặc trưng của bệnh cầu trùng ở gà chủ yếu tập trung ở hệ tiêu hóa, đặc biệt là ruột non và manh tràng. Những tổn thương này là cơ sở quan trọng để chẩn đoán xác định bệnh cầu trùng.
Tại ruột non, người ta thường quan sát thấy niêm mạc ruột bị viêm, sưng và dày lên, xuất hiện các đốm xuất huyết hoặc hoại tử trên bề mặt ruột, và lòng ruột chứa chất nhầy màu nâu đỏ hoặc máu đông.
Bệnh Tích ở Manh Tràng
Đối với manh tràng, bệnh tích thường nặng nề hơn với biểu hiện manh tràng sưng to, căng phồng, thành manh tràng dày lên và có màu đỏ thẫm, bên trong chứa đầy máu đông và mô hoại tử.
Ngoài ra, một số bệnh tích được tìm thấy ở mèo mắc bệnh cầu trùng như gan sưng to và nhợt nhạt do thiếu máu, thận sưng và có màu nhợt nhạt.
Cách Điều Trị Bệnh Cầu Trùng Ở Gà
Điều trị bệnh cầu trùng ở gà đòi hỏi sự kết hợp giữa việc sử dụng thuốc đặc trị và các biện pháp hỗ trợ. Các loại thuốc kháng cầu trùng thông dụng bao gồm Toltrazuril, Sulfadimidine và Amprolium. Toltrazuril thường được sử dụng với liều lượng 7mg/kg thể trọng, pha vào nước uống và cho uống liên tục trong 2 ngày. Sulfadimidine được trộn vào thức ăn với liều lượng 0,5g/kg thức ăn, cho ăn liên tục trong 3-5 ngày. Amprolium được pha vào nước uống với nồng độ 0,024%, cho uống liên tục trong 5-7 ngày.
Lưu ý: Người chăn nuôi cần lưu ý tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ thú y hoặc nhà sản xuất để đạt hiệu quả tốt nhất và tránh tình trạng kháng thuốc.
Bên cạnh việc sử dụng thuốc, các biện pháp hỗ trợ cũng rất quan trọng trong quá trình điều trị bệnh cầu trùng. Bổ sung vitamin và khoáng chất như vitamin A, E, C giúp tăng cường hệ miễn dịch, vitamin K hỗ trợ đông máu, và các khoáng chất như selen, kẽm giúp phục hồi tổn thương niêm mạc ruột. Việc bổ sung điện giải qua đường uống hoặc tiêm dưới da cũng giúp khắc phục tình trạng mất nước do tiêu chảy.
Cách phòng ngừa bệnh cầu trùng ở gà
Phòng ngừa bệnh cầu trùng ở gà đòi hỏi sự kết hợp của nhiều biện pháp, trong đó vệ sinh chuồng trại đóng vai trò then chốt.
Vệ sinh chuồng trại
Bà con cần thực hiện quy trình vệ sinh chuồng trại nghiêm ngặt, bao gồm việc dọn sạch phân và chất độn chuồng hàng ngày, rửa sạch máng ăn, máng uống, và khử trùng chuồng trại định kỳ. Việc sử dụng các chất khử trùng có hiệu quả cao như formaldehyde hoặc ammonium quaternary có thể giúp tiêu diệt oocyst của cầu trùng trong môi trường. Đồng thời, bà con cần đảm bảo chuồng trại luôn khô ráo, thoáng mát để hạn chế sự phát triển của ký sinh trùng.
Sử dụng vắc xin phòng bệnh
Sử dụng vaccine cầu trùng là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả, đặc biệt trong các trang trại chăn nuôi quy mô lớn. Các loại vaccine sống giảm độc lực có thể được sử dụng cho gà con từ 1-3 ngày tuổi thông qua phun sương hoặc cho uống. Vaccine giúp kích thích hệ miễn dịch của gà, tạo ra khả năng đề kháng tự nhiên đối với bệnh cầu trùng. Tuy nhiên, việc sử dụng vaccine cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ thú y để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Quản lý đàn gà
Bà con cần kiểm soát mật độ nuôi hợp lý, tránh nuôi quá dày để giảm stress cho gà và hạn chế sự lây lan của bệnh. Việc cách ly gà mới nhập về hoặc gà có biểu hiện bệnh là cần thiết để ngăn chặn sự lây nhiễm trong đàn. Bên cạnh đó, việc thực hiện chế độ dinh dưỡng cân đối, bổ sung các chất có tác dụng tăng cường miễn dịch như vitamin A, E, C và các probiotics cũng góp phần nâng cao sức đề kháng cho đàn gà.
Áp dụng an toàn sinh học
Cuối cùng, việc áp dụng các biện pháp an toàn sinh học như hạn chế người ra vào trại, sử dụng quần áo và giày dép chuyên dụng khi vào chuồng nuôi, cũng như kiểm soát côn trùng và động vật gây hại cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan của bệnh cầu trùng. Bằng cách kết hợp các biện pháp này, người chăn nuôi có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ bùng phát bệnh cầu trùng trong đàn gà của mình.
Những câu hỏi thường gặp về bệnh cầu trùng ở gà
Bệnh Cầu trùng ở gà thường ghép với bệnh nào?
Bệnh cầu trùng ở gà thường ghép với các bệnh nhiễm trùng đường ruột khác như E. coli, Salmonella, và bệnh Newcastle. Khi gà bị cầu trùng, hệ miễn dịch bị suy yếu và niêm mạc ruột bị tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn gây bệnh xâm nhập và phát triển.
Bệnh Cầu trùng ở gà thường bị chẩn đoán nhầm với bệnh nào?
Bệnh cầu trùng ở gà thường bị chẩn đoán nhầm với các bệnh gây tiêu chảy khác như bệnh Gumboro, bệnh Newcastle, và nhiễm E. coli do các bệnh này có một số triệu chứng tương tự như tiêu chảy, gà ủ rũ, và giảm ăn.
Kết luận
Cầu trùng tấn công trực tiếp vào hệ tiêu hóa khiến cho gà bị suy dinh dưỡng và ảnh hưởng nặng đến năng suất chăn nuôi. Để giảm thiểu thiệt hại, bà con nên có biện pháp phòng ngừa đầy đủ và liên hệ ngay với các bác sỹ thú y khi phát hiện có dấu hiệu bất thường.
Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Fanpage: Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Email: Linhvet.contact@gmail.com
- Website: https://linhvet.com
Kiều Bùi là một bác sĩ thú y đầy nhiệt huyết và tài năng. Cô sở hữu nền tảng kiến thức chuyên sâu về dược lý, đặc biệt trong lĩnh vực điều trị cho gia súc và gia cầm. Với hơn 5 năm kinh nghiệm trong nghề, Kiều Bùi đã chứng minh bản thân là một chuyên gia đáng tin cậy trong việc chăm sóc và chữa bệnh động vật.
Chia sẻ:
