Bệnh Gumboro ở gà (hay còn gọi là bệnh viêm túi Fabricius truyền nhiễm) đang gây ra những thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi gia cầm toàn cầu. Virus IBDV (Infectious Bursal Disease Virus) thuộc họ Birnaviridae là thủ phạm chính gây ra căn bệnh này. IBDV tấn công trực tiếp vào hệ miễn dịch của gà, đặc biệt là túi Fabricius (cơ quan lympho biểu mô của gà) khiến chúng trở nên yếu ớt và dễ mắc các bệnh thứ phát.
Bệnh Gumboro có khả năng lây lan nhanh chóng và tỷ lệ tử vong cao. Thống kê cho thấy tỷ lệ chết có thể lên đến 20-30% ở gà thịt và 60-70% ở gà giống. Ngay cả khi sống sót, gà vẫn phải đối mặt với những tổn thương không hồi phục ở hệ miễn dịch, dẫn đến giảm năng suất và tăng chi phí chăm sóc về lâu dài.
Trong bài viết này, hãy cùng Linhvet tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh Gumboro hiệu quả.
Nội dung chính
Vì sao gà mắc bệnh Gumboro?
Bệnh Gumboro là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus IBDV gây ra. Virus này xâm nhập vào cơ thể gà và tấn công trực tiếp vào túi Fabricius – một cơ quan lympho quan trọng trong hệ miễn dịch của gà làm suy giảm nghiêm trọng sức đề kháng và khiến chúng dễ mắc các bệnh thứ phát khác.
Gà thường nhiễm virus IBDV qua đường tiêu hóa, đường hô hấp và lây truyền từ gà mẹ sang gà con. Chúng có thể ăn phải thức ăn hoặc uống nước bị nhiễm bẩn bởi phân của gà bệnh. Ngoài ra, virus cũng có thể lây lan qua không khí dưới dạng các hạt bụi nhỏ chứa virus, đặc biệt trong môi trường chăn nuôi mật độ cao và thông gió kém thì tỷ lệ mắc bệnh càng cao.
“Virus IBDV gây bệnh Gumboro lây truyền qua đường tiêu hóa và đường hô hấp. Chúng tấn công trực tiếp vào túi Fabrcius và gây suy giảm miễn dịch nghiêm trọng”
Tỷ lệ tử vong của gà mắc bệnh Gumboro khá cao, thường dao động từ 30% ở các đàn gà thương phẩm và có thể lên đến 60% ở các đàn gà giống. Gà từ 3 đến 6 tuần tuổi có nguy cơ mắc bệnh Gumboro cao nhất. Đây là giai đoạn túi Fabricius phát triển mạnh nhất, tạo điều kiện thuận lợi cho virus xâm nhập và nhân lên. Bệnh thường xuất hiện nhiều hơn ở các đàn gà nuôi bán công nghiệp, nơi điều kiện vệ sinh và an toàn sinh học có thể chưa được đảm bảo tốt.
Bệnh Gumboro ở gà thường bùng phát mạnh vào các mùa chuyển giao như cuối xuân đầu hè hoặc cuối thu đầu đông. Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ và độ ẩm trong những thời điểm này có thể gây stress cho gà, làm giảm sức đề kháng và tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển.
Triệu chứng của gà mắc bệnh Gumboro
Bệnh Gumboro thường diễn biến qua nhiều giai đoạn với các triệu chứng đặc trưng. Thời gian ủ bệnh là từ 2-3 ngày. Các triệu chứng bao gồm:
- Ủ rũ, giảm hoạt động, đầu gục xuống
- Tách đàn, tụ tập thành từng nhóm nhỏ ở các góc chuồng, cắn mổ vào hậu môn nhau.
- Xù lông, co ro
- Giảm ăn hoặc bỏ ăn hoàn toàn, sụt giảm trọng lượng
- Mất thăng bằng khi di chuyển
- Phân loãng màu trắng hoặc nâu.
- Sưng to của túi Fabricius: có thể nhìn thấy bằng mắt thường ở phía trên hậu môn
- Khó thở, thở gấp
- Xuất hiện các vết xuất huyết dưới da, đặc biệt ở vùng đùi và cánh
Bệnh tích của gà mắc bệnh Gumboro
Khi mổ khám gà mắc bệnh Gumboro có thể quan sát thấy nhiều tổn thương đặc trưng, đặc biệt là ở hệ miễn dịch và các cơ quan nội tạng.
Bệnh tích ở túi Fabricius
Túi Fabricius là cơ quan bị tổn thương nặng nề nhất trong bệnh Gumboro. Trong giai đoạn đầu của bệnh, túi Fabricius sưng to gấp 2-3 lần kích thước bình thường. Bề mặt túi có màu hồng đậm hoặc đỏ do sung huyết, và có thể quan sát thấy các vết xuất huyết nhỏ.
Khi bệnh tiến triển, túi Fabricius bắt đầu có dấu hiệu thoái hóa. Kích thước túi giảm dần, bề mặt trở nên nhăn nheo và có màu xám nhạt. Khi cắt ngang túi Fabricius, có thể thấy các vùng hoại tử màu vàng hoặc nâu, đôi khi kèm theo chất dịch trong hoặc có máu.
Bệnh tích ở các cơ quan nội tạng khác
Ngoài túi Fabricius, bệnh Gumboro còn gây tổn thương cho nhiều cơ quan nội tạng khác. Những bệnh tích có thể quan sát thấy trên gan, cơ, thận và đường tiêu hóa, bao gồm:
- Gan gà mắc bệnh Gumboro sưng to và có màu nhợt nhạt do thoái hóa mỡ. Trên bề mặt gan có thể quan sát thấy các vết xuất huyết nhỏ, đặc biệt là ở vùng rìa gan.
- Thận bị sưng to và có màu nhợt nhạt. Trong một số trường hợp, có thể thấy các ổ hoại tử nhỏ màu trắng trên bề mặt thận.
- Cơ (đặc biệt là cơ ngực và cơ đùi) có thể xuất hiện các vết xuất huyết dưới da và trong cơ.
- Niêm mạc ruột thường bị viêm, có màu đỏ đậm và có thể xuất hiện các vết loét nhỏ. Trong lòng ruột có thể chứa chất nhầy và máu.
- Tuyến ức cũng bị teo nhỏ do sự phá hủy của virus đối với các tế bào lympho.
- Lách thường bị sưng to nhẹ và có màu sẫm hơn bình thường do ứ máu.
Phương pháp điều trị bệnh Gumboro ở Gà
Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị cho bệnh Gumboro ở gà. Nguyên tắc của việc điều trị chủ yếu dựa trên việc chống nhiễm trùng kế phát và tăng sức đề kháng cho đàn gà. Người chăn nuôi cần tập trung vào các biện pháp hỗ trợ để giúp gà vượt qua giai đoạn bệnh và ngăn ngừa các biến chứng thứ cấp.
Để chống nhiễm trùng kế phát, bác sĩ thú y thường khuyến cáo sử dụng kháng sinh phổ rộng như enrofloxacin hoặc doxycycline. Liều lượng enrofloxacin thường được khuyến cáo là 10mg/kg trọng lượng cơ thể, tiêm bắp hoặc uống trong 3-5 ngày. Đối với doxycycline, liều dùng thường là 20mg/kg trọng lượng cơ thể, pha trong nước uống trong 5-7 ngày.
Bên cạnh đó, việc bổ sung vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng cho gà. Vitamin A, D3, E và C thường được khuyến cáo sử dụng với liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Electrolyte cũng nên được bổ sung vào nước uống để ngăn ngừa tình trạng mất nước do tiêu chảy.
Ngoài ra, người chăn nuôi cần đảm bảo môi trường sống thoải mái cho gà bệnh. Duy trì nhiệt độ chuồng nuôi ổn định, tăng cường thông gió và giảm mật độ nuôi có thể giúp giảm stress và tạo điều kiện thuận lợi cho gà hồi phục.
Cách phòng bệnh Gumboro ở Gà
Phòng bệnh luôn hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn so với điều trị. Đối với bệnh Gumboro, việc tiêm vắc xin và thực hiện các biện pháp an toàn sinh học đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ đàn gà.
Tiêm vắc xin phòng bệnh
Tiêm vắc xin là biện pháp quan trọng nhất để phòng ngừa bệnh Gumboro. Lịch tiêm chủng thường diễn ra như sau:
- Gà con: Tiêm mũi đầu tiên lúc 7-14 ngày tuổi.
- Gà hậu bị: Tiêm nhắc lại lúc 3-4 tuần tuổi.
- Gà đẻ: Tiêm nhắc lại 6-8 tuần một lần.
Người chăn nuôi cần tuân thủ nghiêm ngặt lịch tiêm chủng và thực hiện đúng kỹ thuật tiêm để đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối ưu.
Biện pháp vệ sinh và an toàn sinh học
Bên cạnh việc tiêm vắc xin, thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh và an toàn sinh học giúp ngăn ngừa sự xâm nhập và lây lan của virus IBDV. Cụ thể:
- Vệ sinh chuồng trại: Thường xuyên quét dọn, rửa sạch và khử trùng chuồng nuôi, dụng cụ chăn nuôi.
- Kiểm soát ra vào: Hạn chế người lạ vào khu vực chăn nuôi, sử dụng hố sát trùng tại cổng ra vào.
- Cách ly đàn mới: Nuôi cách ly gà mới nhập về ít nhất 2 tuần trước khi nhập đàn.
- Xử lý chất thải: Thu gom và xử lý phân, rác thải đúng cách để tránh lây nhiễm.
- Tiêu độc khử trùng định kỳ: Phun thuốc khử trùng toàn bộ khu vực chăn nuôi ít nhất 1 lần/tuần.
Những câu hỏi thường gặp về bệnh Gumboro ở Gà
Bệnh Gumboro ở gà có thể nhầm lẫn với bệnh nào?
Bệnh Gumboro có thể bị chẩn đoán nhầm với một số bệnh khác do có triệu chứng tương tự:
- Bệnh Newcastle: Cùng gây ra triệu chứng ủ rũ, tiêu chảy và tỷ lệ chết cao.
- Cúm gia cầm: Có thể gây sưng đầu và mặt, khó thở tương tự Gumboro nặng.
- Bệnh Marek: Gây tổn thương hệ thần kinh, có thể nhầm lẫn với Gumboro khi gà mất thăng bằng.
Để phân biệt chính xác, cần kết hợp quan sát triệu chứng lâm sàng, bệnh tích đặc trưng và xét nghiệm cận lâm sàng.
Bệnh Gumboro ở gà có thể ghép với bệnh nào?
Bệnh Gumboro thường tạo điều kiện cho các bệnh thứ phát phát triển do làm suy giảm hệ miễn dịch của gà. Các bệnh thường ghép với Gumboro bao gồm:
- Bệnh E.coli: Gây viêm phổi, viêm màng bao tim kèm theo Gumboro.
- Bệnh Marek: Có thể bùng phát mạnh hơn trên đàn gà đã suy giảm miễn dịch do Gumboro.
- Viêm gan: Thường xuất hiện kèm theo do gan bị tổn thương trong quá trình nhiễm Gumboro.
Khi Gumboro kết hợp với các bệnh này, triệu chứng sẽ phức tạp hơn và tỷ lệ tử vong có thể tăng cao.
Có thể phòng chung bệnh Gumboro với những bệnh nào?
Người chăn nuôi có thể kết hợp phòng bệnh Gumboro cùng với một số bệnh khác thông qua việc sử dụng vắc xin đa giá. Các bệnh thường được phòng ngừa cùng Gumboro bao gồm: Bệnh Newcastle, Bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (IB), Bệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm (ILT).
Bạn có thể tham khảo lịch tiêm vắc xin sau:
- 7-10 ngày tuổi: Tiêm vắc xin Gumboro + Newcastle + IB
- 18-21 ngày tuổi: Tiêm nhắc Gumboro
- 28-35 ngày tuổi: Tiêm Newcastle + IB + ILT
Bệnh Gumboro có thể lây truyền qua trứng không?
Có. Bệnh Gumboro có thể lây truyền qua trứng.
Kết Luận
Qua bài viết vừa rồi, Linhvet đã cung cấp cho bà con các thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh Gumboro ở gà. Vì đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm và gây thiệt hại nghiêm trọng trong chăn nuôi nên bà con cần áp dụng các phương pháp phòng bệnh để chăn nuôi an toàn.
Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Fanpage: Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y
- Email: Linhvet.contact@gmail.com
- Website: https://linhvet.com
Linh Nguyễn, một bác sĩ thú y đầy nhiệt huyết với tình yêu mãnh liệt dành cho động vật, đã sáng lập nên Linhvet – Trang Thông Tin Thú Y, nhằm chia sẻ những kiến thức và thông tin hữu ích về cách chăm sóc và chữa bệnh cho động vật. Với mong muốn đóng góp cho sự phát triển của ngành Thú Y Việt Nam, Linhvet cung cấp các tài liệu chuyên môn và cập nhật những tiến bộ mới nhất trong ngành.
Chia sẻ:
